Lịch Sử Hình Thành và Phát Triển
Chùa Ðức Viên hiện tọa lạc tại 2420 đường Mc Laughlin, thành phố San Jose, tiểu bang California, Hoa Kỳ. Chùa được Sư Bà Ðàm Lựu sáng lập năm 1980, tu tập theo pháp môn Tịnh độ, khuyến tiến Phật tử phát "Tín Nguyện Niệm Phật Cầu Sinh Tây Phương". Ðầu tiên Sư Bà khích lệ mọi người tích góp tiền xu, lon nhôm, giấy báo cũ, thùng các tông…bán để gây quỹ mua đất xây Chùa. Với gương hy sinh, tận tuỵ xả kỷ lợi tha và tín tâm kiên cố của Sư Bà, rất nhiều người hưởng ứng, góp công, góp của, cùng vui bố thí cúng dường để ngôi Tam Bảo được thành tựu.
Sơ khởi, Chùa Ðức Viên là ngôi nhà nhỏ số 2003 đường Evelyn, Sư Bà thuê để thờ Phật, thuyết Pháp, hướng dẫn Phật tử tu học và dạy tiếng Việt. Sau khi thành lập chưa bao lâu, Phật tử về Chùa mỗi ngày nhiều hơn. Để có nơi trang nghiêm, rộng rãi cho Phật tử tu học và giảng dạy, Sư Bà phát nguyện kiến tạo ngôi Già Lam Ðức Viên mang hình ảnh văn hoá Việt Nam.
Năm 1984 việc đầu tiên Sư Bà khích lệ mọi người tích góp tiền xu, lon nhôm, nhựa, giấy báo cũ, thùng các tông…vv.. bán để gây quỹ mua đất xây Chùa. Nhờ đó Phật tử cùng nhau vun trồng cội phúc, kẻ góp công, người góp của, tích thiểu thành đa.
Năm 1985 chùa mua được lô đất có căn nhà cũ tại 2420 đường Mc Laughlin, thành phố San Jose, 95121.
Năm 1986 chùa mua thêm được lô đất bên cạnh, diện tích đủ rộng để xin giấy phép xây dựng ba toà nhà trên một mảnh đất này.
Năm 1991 chùa làm lễ đặt viên đá khởi công xây ngôi Ðại Hùng Bảo Ðiện với bao thử thách và khó khăn.
Năm 1995 ngôi chính điện cũng đã hoàn thành đúng với tiêu chuẩn sinh hoạt của luật thành phố và tiểu bang. Đây là ngôi chùa đầu tiên tại San Jose mang đậm nét văn hóa Việt Nam, một gia tài tâm linh lớn lao cho thế hệ con cháu tại hải ngoại.
Năm 1999 Sư Bà viên tịch là một mất mát lớn với hàng môn nhân tứ chúng. Sau khi Sư Bà quy Tây, kế tục sự nghiệp tại Chùa Đức Viên là Ni Sư Ðàm Nhật và ni chúng tiếp tục theo hạnh nguyện của Sư Bà. "Làm người dẫn đầu cứ đặt viên đá xuống, rồi người sau tiếp tục. Nếu cứ ngồi đấy, chờ đợi cho đủ xi măng cốt thép mới làm, thì chẳng bao giờ làm được cái gì cả." Đến tháng 5 năm 1999 thì dự án xây cất ngôi trai đường được chúng đệ tử tiếp tục khởi công xây dựng, nhân tuần chung thất của Sư Bà Tọa Chủ.
Năm 2003 ngôi trai đường và nhà bếp chính thức hoàn tất và được giấy phép sinh hoạt. Trong trai đường, có ngôi tháp tưởng niệm Sư Bà Toạ Chủ, vị Tổ khai sơn Chùa Đức Viên, phía trước trai đường là hai bia ký về công đức xây Chùa và hành trạng Sư Bà.
Năm 2004 chùa làm lễ đặt viên đá đầu tiên xây tiếp ngôi Ni xá là nơi cư ngụ của Quý Sư Cô và hoàn tất sau bốn năm (tức năm 2008).
Sau khi kiến tạo hoàn tất Chùa Đức Viên theo tâm nguyện của Sư Bà, vâng theo di chúc của Sư Bà, ni chúng chuyên tu tịnh nghiệp, hướng dẫn Phật tử phát "Tín Nguyện Niệm Phật cầu sinh Tây Phương" là sự nghiệp cao quý nhất, nhắc nhở mọi người cùng nhau tu học lời khai thị chư Tổ Tịnh Độ, làm tư lương trên con đường về Tây Phương Cực Lạc.
"Sắc tướng vốn không
Mượn cảnh huyễn độ người như huyễn
Tử sinh nào có
Nương thuyền từ độ kẻ trong mê."
Ðiện Phật được bài trí trang nghiêm. Hương án chính giữa trên cao thờ bộ tượng Tam Thánh Tây Phương cao sáu mét (Phật A Di Ðà, Bồ Tát Quán Thế Âm, và Bồ Tát Ðại Thế Chí). Bên dưới là bộ tượng Thích Ca Tam Tôn (đức Phật Thích Ca, Bồ Tát Văn Thù, và Bồ Tát Phổ Hiền). Án thờ hai bên là Bồ Tát Quán Thế Âm, và Bồ Tát Ðiạ Tạng. Ngoài ra, còn có tượngTrưởng giả Cấp Cô Ðộc (Đức Chúa Ông), và tượng Tôn Gỉả A Nan. Chung quanh chính điện có mười hai bức phù điêu "Chín phẩm Vãng Sinh” để nhắc nhở mọi người phát tín nguyện niệm Phật cầu sinh Tây phương, bởi lẽ niệm Phật là nhân, vãng sinh là quả.
Ðể gìn giữ tiếng Việt cho con cháu, Sư Bà đã dùng chữ quốc ngữ từ câu đối trong chính điện cho đến những bài vè mang tính giáo dục nhân quả trong sân chùa.
Từ bên ngoài nhìn vào, dọc theo hai cột chính trong điện Phật là hai câu đối:
"Nghe pháp hiểu minh chính nghĩa làm nhân duyên công đức đóng bè từ,
Lễ Phật sám hối tà tâm trừ ác nghiệp cơ cấu bồi cõi phúc."
Dọc theo 2 cột ở phía cửa ra vào điện Phật có hai câu đối:
"Cửa thiền chung bốn bể một nhà mượn cảnh tu thân quý tiện hiền ngu bình đẳng,
Hội Phật đủ mười phương bảy chúng đóng bè tập phúc thân sơ viễn cận tự do."
Mặt tiền Chùa tôn trí tượng đức Phật A Di Ðà bằng đồng đen và hai tượng thần Hộ Pháp Kim Cương. Có một đôi hạc cao đứng chầu đỉnh đồng trước sân chùa; chậu đá, bát hương khắc chạm tinh xảo mang đậm nét văn hóa Việt Nam.
Trong khuôn viên Chùa có vườn cảnh đẹp, có những lối đi dưới tàng cây lớn, có những bộ bàn ghế bằng đá đặt bên thảm cỏ dưới bóng râm mát, tiện cho những ai vào Chùa tìm những giây phút thanh bình sau một ngày làm việc mệt nhọc, có hòn non bộ, có động Quan Âm. Chùa còn có hai bia ký về công đức xây chùa, và hành trạng của Sư Bà Ðàm Lựu.
Tất cả đường nét mỹ thuật của ngôi chùa Đức Viên và mái cong được thiết kế theo văn hoá các chùa ở miền Bắc Việt Nam, do hai Kiến trúc sư Nguyễn Phúc Huỳnh Thuyên và Trần Quỳnh đảm trách. Phần kết cấu kèo cột do Ban Kiến Thiết gồm Kỹ sư Nguyễn Vỹ Hùng, Hoàng Khoa và Nguyễn Dũng đóng góp. Đặc biệt nhà thầu Philip Hương Phan và nhóm thợ đã làm việc với tất cả tấm lòng nhiệt thành. Phần trang trí nội thất hoành phi, câu đối, cửa võng, tủ thờ, đỉnh đồng, bát hương, lư đá, bộ cửa ra vào chính điện và tất cả những tự khí mang nét cổ truyền dân tộc đều do Thượng Toạ Thích Quảng Tùng hưng công từ Hải Phòng, Việt Nam gởi sang. Chính vì những điều đó ĐỨC VIÊN - một ngôi chùa mang kiến trúc văn hóa Việt Nam mà Sư Bà đã dầy công gây dựng cho thế hệ mai sau, đã in sâu trong lòng người Việt ở Hải ngoại.
Sau tám năm Sư Bà vắng bóng, Trưởng lão Hòa Thượng Thích Tâm Châu có lời tán thán:
"Sư Bà viên tịch tám năm
Nối chân Phật Tổ siêng chăm đạo mầu,
Ðức Viên bốn chúng cùng nhau,
Duy trì phát triển gấm màu thêm hoa.
Chuyên trì tụng niệm thiết tha,
Ðồng tâm săn sóc nếp nhà lợi sinh,
Sửa sang kiến thiết tận tình,
Ðạo đời muôn sự viên thành đáng khen!”
